“The War of the Worlds”: de massahysterie die er geen was
Af en toe is het tijd om de geschiedenis te herschrijven. Dat is nu ook het geval voor “War of the Worlds” van Orson Welles.
Het hoorspel dat 75 jaar geleden werd uitgezonden veroorzaakte geen massahysterie onder de Amerikanen zoals al die tijd werd aangenomen.
Dat schrijven twee professoren communicatiewetenschappen in Slate Magazine.
Massamedia
“The War of the Worlds” geldt als één van de schoolvoorbeelden die aantonen welke impact de media kan hebben op de massa.
Het hoorspel dat in 1938 werd uitgezonden bracht rechtstreeks verslag uit van een Martiaanse aanval en veroorzaakte massale paniek bij de Amerikaanse bevolking zo gaat het verhaal.
Wikipedia.nl omschrijft het zo:
“Veel luisteraars misten of negeerden de intro van het hoorspel, waarin duidelijk werd uitgelegd dat het om een verzonnen verhaal ging. De dreiging van de aankomende Tweede Wereldoorlog maakten dat veel mensen dachten dat de nieuwsberichten echt waren. Volgens nieuwsberichten die later werden verspreid vluchtte men massaal weg uit de steden. Veel mensen meenden al de lichtflitsen van de hittestralen te zien of de zwarte rook te ruiken. Sommigen meldden dat zij de invasie met eigen ogen hadden gezien.”
Slate Magazine
Professoren Jefferson Pooley and Michael Socolow schrijven nu in Slate Magazine dat er van massapaniek die avond helemaal geen sprake was. Integendeel, de impact van de uitzending was zo minimaal dat ze niet eens meetbaar was.
Hoe komen ze tot die conclusie?
Op hetzelfde ogenblik dat “War of the Worlds” werd uitgezonden werd er een peiling gehouden bij 5000 gezinnen met de vraag naar wat ze aan het luisteren waren. Slechts 2% antwoordde dat ze naar de uitzending van Orson Welles aan het luisteren waren. 98% luisterde dus naar iets anders of luisterde niet naar de radio.
Waar komt de mythe dan vandaan?
“Blame America’s newspapers,” schrijven de auteurs.
De kranten waren eind jaren dertig heel wat advertentiegelden kwijtgespeeld aan de opkomende radio. Het radioprogramma van Orson Welles was de gedroomde aanleiding om de radio in diskrediet te brengen. De gevolgen van de uitzending werden door de kranten overdreven om aan de adverteerders aan te tonen dat het radiomanagement niet te vertrouwen was.
Waarom hield de mythe stand?
De professoren zien twee redenen waarom het verhaal is blijven bestaan.
Vooreerst zijn er de media zelf. Zij moeten aantonen aan adverteerders dat ze het publiek kunnen beïnvloeden. Zo’n verhaal als “The war of the Worlds” is dan ook meegenomen. Ze hebben er alle belang bij dat de mythe in stand wordt gehouden.
Toen CBS (de zender die het hoorspel oorspronkelijk had uitgezonden) in 2003 zijn 75ste verjaardag vierde was “War of the Worlds” a noted highlight, zoals de auteurs schrijven.
Daarnaast heeft de mythe ook nog een symbolische functie voor de Amerikaanse cultuur. Men vertelt het verhaal opnieuw en opnieuw omdat men een waarschuwing nodig heeft over de macht van de media.
De sprong naar vandaag is dan ook vlug gelegd:
“Just as radio was the new medium of the 1930s, opening up exciting new channels of communication, today the Internet provides us with both the promise of a dynamic communicative future and dystopian fears of a new form of mind control; lost privacy; and attacks from scary, mysterious forces. This is the fear that animates our fantasy of panicked hordes—both then and now.”
Tijd voor een nieuwe mythe dus nu deze is doorprikt.
Dit is op X, Y of Einstein? herblogden reageerde:
OK, deze mythe ontmaskerd zien doet pijn, eerlijk gezegd. En net op tijd om mijn presentatie van deze avond aan te passen.